台湾文学的发祖一般是讲伫日本殖民的1920年代的台湾新文学运动，这个运动的性质和传统的旧文学较无相仝，对日本时代新文学运动开始，台湾的作家就一直共怹建立起来的文学号做台湾文学。
Tâi-uân bûn-ha̍k ê huat-tsóo it-puann sī kóng tī Ji̍t-pún si̍t-bîn ê it kiú jī khòng nî-tāi ê Tâi-uân sin-bûn-ha̍k ūn-tōng. Tsit-ê ūn-tōng ê sìng-tsit hām thuân-thóng ê kū-bûn-ha̍k khah bô sio-kâng. Tuì Ji̍t-pún sî-tāi sin-bûn-ha̍k ūn-tōng khai-sí, Tâi-uân ê tsok-ka tō it-ti̍t kā in kiàn-li̍p--khí-lâi ê bûn-ha̍k hō-tsò Tâi-uân bûn-ha̍k.
后来因为政治环境，特别是国民政府统治台湾了后，台湾文学这个名词就一直有争议，亲像1970年代的乡土文学盘话的时，就有人厚操烦，讲乡土文学佮分离主义相黏蒂带，嘛有人讲乡土文学佮中国共产党统一之下的文学穿仝领裤，是工农兵文艺，嘛阁有人刁持共郁拗，号做"边疆文学"。
Āu--lâi in-uī tsìng-tī khuân-kíng, tia̍t-pia̍t sī Kok-bîn Tsìng-hú thóng-tī Tâi-uân liáu-āu, Tâi-uân bûn-ha̍k tsit-ê bîng-sû tō it-ti̍t ū tsing-gī, tshin-tshīunn it kiú tshit khòng nî-tāi ê hiong-thóo bûn-ha̍k puânn-uē ê sî, tō ū lâng kāu-tshau-huân, kóng hiong-thóo bûn-ha̍k kap hun-lī-tsú-gī sio-liâm-tì-tuà, mā ū lâng kóng hiong-thóo bûn-ha̍k kap Tiong-kok Kiōng-sán-tóng thóng-tī tsi-hā ê bûn-ha̍k tshīng kāng niá khòo, sī kang-lông-ping bûn-gē (工农兵文艺), mā koh ū lâng tiâu-tî kā ut-áu, hō-tsò "pian-kiong bûn-ha̍k" (边疆文学).
一直到1980年代起初，台湾的作家总算是成功共台湾文学争取着地位，公开提倡伫台湾产生的文学就是台湾文学，一来二去，见若认同台湾的人，用台湾人的观点，来写出疼痛台湾，佮台湾有关系的文学作品，拢会使叫做台湾文学。
It-ti̍t kàu it kiú pat khòng nî-tāi khí-tshoo, Tâi-uân ê tsok-ka tsóng-sǹg sī sîng-kong kā Tâi-uân bûn-ha̍k tsing-tshú-tio̍h tē-uī, kong-khai thê-tshiòng tī Tâi-uân sán-sing ê bûn-ha̍k tō-sī Tâi-uân bûn-ha̍k. It-lâi-jī-khì, kìnn-nā jīn-tông Tâi-uân ê lâng, īng Tâi-uân-lâng ê kuan-tiám, lâi siá-tshut thiànn-thàng Tâi-uân, kap Tâi-uân ū kuan-hē ê bûn-ha̍k-tsok-phín, lóng ē-sái kiò-tsò Tâi-uân bûn-ha̍k.
若看台湾文学使用的文字，有汉字文言文，河佬、日本佮华语等等，有的写汉字，有的用罗马字，sam-téng-jī-hō，算是台湾文学的特色。
Nā khuànn Tâi-uân bûn-ha̍k sú-iōng ê bûn-jī, ū Hàn-jī bûn-giân-bûn, Hō-ló, Ji̍t-bûn kap Huâ-gí tíng-tíng, ū ê siá Hàn-jī, ū ê īng lô-má-jī, sam-tíng-jī-hō, sǹg sī Tâi-uân bûn-ha̍k ê tia̍t-sik.
若对历史来看，台湾文学是较晏发祖的文学，佮先进国家比起来，毋但比日本慢起行真济，甚至嘛比中国五四运动的新文学较慢几若冬，因为台湾文学发祖较晏，所以自然就继承其他文学的性质佮成绩，欧洲佮美洲文学对伊有影响，日本佮中国文学嘛对伊有真济影响。
Nā tuì li̍k-sú lâi khuànn, Tâi-uân bûn-ha̍k sī khah-uànn huat-tsóo ê bûn-ha̍k, kap sian-tsìn kok-ka pí--khí-lâi, m̄-nā pí Ji̍t-pún bān khí-kiânn tsin-tsē, sīm-tsì mā pí Tiong-kok Ngó-sù ūn-tōng ê sin-bûn-ha̍k khah-bān kuí-nā tang. In-uī Tâi-uân bûn-ha̍k huat-tsóo khah-uànn, sóo-í tsū-jiân tō kè-sîng kî-thann bûn-ha̍k ê sìng-tsit kap sîng-tsik, Au-tsiu kap Bí-kok bûn-ha̍k tuì i ū íng-hióng, Ji̍t-pún kap Tiong-kok bûn-ha̍k mā tuì i ū tsin-tsē íng-hióng.
日本时代，赖和共台湾文学号做"世界主义下跤的台湾新文学"，若这个时代的作家锺肇政（客语: Chûng Seu-chṳn）是讲："台湾文学是台湾本土的文学，是台湾人的文学，是世界文学的一支"。
Ji̍t-pún sî-tāi, Luā-hô (赖和) kā Tâi-uân bûn-ha̍k hō-tsò "sè-kài-tsú-gī ē-kha ê Tâi-uân sin-bûn-ha̍k", nā tsit-ê sî-tāi ê tsok-ka Tsiong Tiāu-tsìng (锺肇政, Kheh-gí: Tsûng Seu-tsiin) sī kóng: "Tâi-uân bûn-ha̍k sī Tâi-uân pún-thóo ê bûn-ha̍k, sī Tâi-uân lâng ê bûn-ha̍k, sī sè-kài bûn-ha̍k ê tsi̍t-ki."
相关的文章[]
- 国家台湾文学馆
Siang-kuan ê bûn-tsiunn
- Kok-ka Tâi-uân Bûn-ha̍k-kuán
- 这篇文章是对河佬百科(Holopedia)的："Tâi-oân bûn-ha̍k"改来的，原本文章的作者请看伊的编辑历史。